یکی از پایه ای ترین اصول زندگی عملی در هندوئیسم عدم خشونت یا بی آزاری است که بر طبق آن انسان نباید هیچ‌گونه آزار و خشونتی نسبت به انسان یا دیگر جانداران روا دارد. به بیانی روشن‌تر، انسان از نظر «حقِ حیات» هیچ‌گونه برتری و امتیازی نسبت به دیگر جانداران ندارد. در هندوئیسم آموزه‌ی آهیمسا (بی‌آزاری)، بیشتر ناظر به سلب نکردن جانِ دیگر جانداران به ویژه حیوانات است. این درست است که حفظِ حیاتِ انسان اصلی بنیادی است، اما غیر‌اخلاقی‌ترین و غیرعقلانی‌ترینِ کار هم کشتن و قربانی‌کردنِ حیوانات، برای نزدیکی و رضایتِ خداوند یا خدایان گوناگون است. به همین دلیل خوردن گوشت امری ناپسند شمرده شده است. در این‌جا، هم حیوان و هم انسان جان‌دارانی هستند که از نظرِ حقِ حیات، هیچ برتری‌ای نسبت به یک‌دیگر ندارند. انسان تنها به حکمِ اشرفِ مخلوقات بودن در باورهای دینی (هر چند در بین هندوان اشرف مخلوقات بودن انسان محل تردید است)، به این نتیجه رسیده است که به‌جای قربانی‌کردنِ انسان, می‌تواند جان‌دارانی دیگر را قربانی کند و برای این کارِ غیر‌اخلاقی اصول و احکام وضع کند و آن را توجیه اخلاقی نماید. جالب این‌جاست که حیواناتی را برای قربانی‌کردن بر می‌گزیند که بیشترین بهره و سودمندی را به او می‌رسانند.
آموزه‌ی آهیمسا بیزاری از خشونت هم در سطح جسم و هم در سطح ذهن است.
عدم خشونت در آیین ودایی و زرتشتی
آموزه‌ی بی‌آزاری (آهیمسا)، یادآور مخالفت زرتشتیان نخستین با قربانی کردن است. و این مورد نشان دهنده‌ی رابطه‌ی نزدیکی است که بین فرهنگ ودایی و هندی با فرهنگ زرتشتی و آریایی وجود داشته است. مخالفت زرتشتیان نخستین با مراسم قربانی، یکی از بنیادی‌ترین موضوعات مورد اختلاف با پیروان میترا است. یکی از دلایلی که زرتشتیان نخستین با قربانی‌کردن حیوانات مخالف بودند به این دلیل بوده که قربانی‌کننده توجهی به روان حیوان نداشت. باور زرتشت به رنج‌کشیدن روح حیوان هنگام قربانی‌شدن و هم‌چنین خوردن نوشابه‌های سکرآور در مراسم قربانی و موارد دیگر او را بر آن داشت تا ایزد میترا را از مقام خدایی به زیر بکشد و او را به عنوان یکی از هفت فرشته‌ی مینویی (امشاسبندان در دین زرتشت) پایین‌تر از اهورامزدا قرار دهد. با این حال بعدها توسط پیروان زرتشت آیین قربانی‌کردن حیوانات وارد این دین می‌گردد و تا به حال نیز به گونه‌ای ادامه یافته است.
مصطفی نصیری
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر
*** بخش نظرات ***
- لطفا از ارسال نظر به عنوان «ناشناس» خود داری کنید.
- برای ارسال پیام، نظر به عنوان «نام/آدرس اینترتی» را انتخاب کنید. و چناچه فاقد آدرس وب هستید، آدرس اینترنی را خالی بگذارید. و تنها نامتان را درج کنید.
با سپاس