آهیمسا، یا بی آزارای یا عدم خشونت، [1] یکی از اصول مهم ادیان هندی (هندوئیسم، جین و بوداگرایی) می باشد. این اصل، مروج احترام به تمامی جانوران بوده و در آن هر گونه آزار و شکنجه نسبت به جانوران مورد نکوهش قرار می گیرد.
در صحنه سیاست، این اصل توسط رهبر هندی، مهاتما گاندی قویاً تأکید می شد. [2] وی آن را محوری ترین ویژگی آئین هندوئی می دانست، ویژگی که موجب شده تا این دین در طول حیات چند هزار سالۀ خود با سایر ادیان در تعامل و تساهل بی مانند به سر برد و در برخی موارد آنها را جذب و هضم نماید. واژه آهیمسا در زبان سنسکریت از دو بخش a و himsā ترکیب یافته است. a از ادات نفی، و himsā به معنی آزار است و ترکیب آن دو به معنی بی آزاری و پرهیز از اعمال زور و خشونت می باشد. ویاسه آهیمسا را به معنی عدم ظلم به همۀ موجودات در هر جا و به هر وسیله دانسته است. آهیمسا در دین هندوئی مبنای پرهیزکاری های دیگر است و سایر منهیات برای تحقق یافتن این اصل ممتاز اخلاقی وضع گردیده اند، چندان که گفته اند که شخص برهمن هرچه بیشتر زُهد و تقوی بورزد، به همان اندازه از منشاء آزار که غفلت است، روی می گرداند و اصل عدم آزار را روسفید می سازد.
آهیمسا اولین بار به عنوان ارزشی اخلاقی در چهاندوگیه اوپانیشاد به معنای خویشتنداری و فداکاری آمده است. بعدها در یوگا سوترا بر آن به عنوان عهدی برای کسانی که تمرینات یوگا را به کار می بستند، تأکید گردید و در قرن ششم قبل از میلاد در تعلیمات بودا و مهاویرا اهمیت یافت. در دین جاینی عمل به آهیمسا بر عشق و محبت نسبت به همۀ موجودات زنده استوار است. آهیمسا همۀ فعالیت های اندیشه و سخن و بدن را در بر می گیرد و شخص باید از همۀ صور آزار به دیگران چه به وسیله فعالیتهای جسمانی و چه در سخن گفتن و چه در اندیشیدن بپرهیزد. صرف اندیشۀ آزردن دیگران مثل عمل آزردن موجب گناه است. حتی از نظر اخلاقیون جاینی شخص باید از آزار غیرمستقیم نیز بپرهیزد. [3]
بر طبق این اصل، بسیاری از پیروان ادیان هندی از کشتار حیوانات و خوردن گوشت آنها پرهیز نموده و روی به سوی گیاهخواری می آورند. [2]
در صحنه سیاست، این اصل توسط رهبر هندی، مهاتما گاندی قویاً تأکید می شد. [2] وی آن را محوری ترین ویژگی آئین هندوئی می دانست، ویژگی که موجب شده تا این دین در طول حیات چند هزار سالۀ خود با سایر ادیان در تعامل و تساهل بی مانند به سر برد و در برخی موارد آنها را جذب و هضم نماید. واژه آهیمسا در زبان سنسکریت از دو بخش a و himsā ترکیب یافته است. a از ادات نفی، و himsā به معنی آزار است و ترکیب آن دو به معنی بی آزاری و پرهیز از اعمال زور و خشونت می باشد. ویاسه آهیمسا را به معنی عدم ظلم به همۀ موجودات در هر جا و به هر وسیله دانسته است. آهیمسا در دین هندوئی مبنای پرهیزکاری های دیگر است و سایر منهیات برای تحقق یافتن این اصل ممتاز اخلاقی وضع گردیده اند، چندان که گفته اند که شخص برهمن هرچه بیشتر زُهد و تقوی بورزد، به همان اندازه از منشاء آزار که غفلت است، روی می گرداند و اصل عدم آزار را روسفید می سازد.
آهیمسا اولین بار به عنوان ارزشی اخلاقی در چهاندوگیه اوپانیشاد به معنای خویشتنداری و فداکاری آمده است. بعدها در یوگا سوترا بر آن به عنوان عهدی برای کسانی که تمرینات یوگا را به کار می بستند، تأکید گردید و در قرن ششم قبل از میلاد در تعلیمات بودا و مهاویرا اهمیت یافت. در دین جاینی عمل به آهیمسا بر عشق و محبت نسبت به همۀ موجودات زنده استوار است. آهیمسا همۀ فعالیت های اندیشه و سخن و بدن را در بر می گیرد و شخص باید از همۀ صور آزار به دیگران چه به وسیله فعالیتهای جسمانی و چه در سخن گفتن و چه در اندیشیدن بپرهیزد. صرف اندیشۀ آزردن دیگران مثل عمل آزردن موجب گناه است. حتی از نظر اخلاقیون جاینی شخص باید از آزار غیرمستقیم نیز بپرهیزد. [3]
بر طبق این اصل، بسیاری از پیروان ادیان هندی از کشتار حیوانات و خوردن گوشت آنها پرهیز نموده و روی به سوی گیاهخواری می آورند. [2]
آهیمسا، مرحله ی اولین، جزء پنج گانه ”یاما“ از یوگای ۸ مرحله ای ”پاتانجلی“ است. ”آهیمسا“ در معنای لغوی خود ”در صلح و آرامش بودن“ می باشد که خود به خود انعکاس و بازتاب چنین فضائی ”عدم خشونت و بی آزاری“ نیز تعریف می شود. در بسیاری از کتب مربوط به این قسمت، آهیمسا را به «آزار نرساندن» و «اعمال خشونت نکردن» تعریف کرده‌اند، در حالی که عناوین و تعاریف مذکور، نتیجه و حاصل تلاش‌هائی است که شخص برای رسیدن به صلح و آرامش، آشنا و مرتبط می‌کنند و مرحله «بی‌آزاری» در واقع فضائی است که همه انسان‌ها، آن را بالقوه در خویش دارند و شخص پوینده با تلاش پی‌گیر و آگاهانه خویش، خود رفتار او نیز از آن فضا سرچشمه می‌گیرد و او به «بی‌آزاری» می‌رسد، در آن جایگاه دیگر خشونتی وجود ندارد که تصمیم بگیرد انجام دهد یا نه. خشونت نکردن یا آزار نرساندن در جائی معنا می‌یابد که فرهنگ یا موج خشونت وجود داشته باشد و شخص تصمیم بگیرد که خشونت را انتخاب نکند، بلکه «عدم خشونت» را انتخاب کند، ولی وقتی او در آن جایگاه واقعی آهیمسای درونی خود بایستد، دیگر خشونت نکردن مفهومی نمی‌یابد، چون او دیگر در فضای دوگانگی «خشونت» یا «عدم خشونت» نیست. او در این حالت در مکانی خاص ایستاده و به همین دلیل در این‌جا «آهیمسا»، «بی‌آزار بودن» تعریف می‌شود نه «آزار نرساندن».
یوگای پاتانجلی رسیدن به وحدت وجود است و در این راه، یوگی تمامی توجه و تلاش خود را بر این منوال می‌گذارد که انعکاس وحدت جهان هستی را، ابتدا در وجود خود ببیند و سپس با آن متحد و یکی شود، برای این منظور او کلیه وابستگی‌های آشکار و نهان خود را یک به یک می‌بیند و به موازات رشد و تکامل در این راه آنها را پشت سر می‌گذارد و با کاهش هر یک از آنها، آزادتر و سبک‌تر، در نتیجه پویاتر این راه واقعی را طی می‌کند.
پاتانجلی بنیانگذار یوگای هشت مرحله‌ای به درستی آگاه بود که مرحله بی‌آزاری یا آهیمسا می‌تواند امن‌ترین و واقعی‌ترین سکو برای پرتاب سفینه وجود به سمت واقعیت درک «وحدت وجود» باشد. [4]
منابع:
1- معنی لغت : Ahimsa | آهیمسا
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر
*** بخش نظرات ***
- لطفا از ارسال نظر به عنوان «ناشناس» خود داری کنید.
- برای ارسال پیام، نظر به عنوان «نام/آدرس اینترتی» را انتخاب کنید. و چناچه فاقد آدرس وب هستید، آدرس اینترنی را خالی بگذارید. و تنها نامتان را درج کنید.
با سپاس